Zasłyszane: „W ogólności jednak reakcja na cierpienie może być różna. U jednych cierpienia wywołują potrzebę projekcji na zewnątrz, chęć wyładowania nagromadzonej energii w formie zemsty czy agresji. U innych powstają, w miarę wzmagania się cierpienia, stany stopniowego znużenia, poddania się cierpieniu, rezygnacji, zamierania energii. U jeszcze innych występują tendencje do przekształcania się, do zastępowania rozbitych form życia innymi. Ta ostatnia reakcja zachodzi zazwyczaj u osobników o chwiejnym układzie tendencji, o braku stabilizacji biopsychicznych, o gotowości do dezintegracji, ale zarazem o przewadze potrzeb kulturalnych nad instynktem samozachowawczym, co umożliwi im w końcu harmonizowanie się i rozwijanie osobowości”. (K. Dąbrowski, Trud istnienia, Warszawa1975, s.74.)
|